Trong suốt nhiều năm qua, phân biệt tuổi tác (ageism) trong lĩnh vực công nghệ vẫn là một vấn đề nhức nhối. Mặc dù tuổi tác đi kèm với nhiều kinh nghiệm và kỹ năng quý giá, nhiều công ty vẫn ngần ngại khi tuyển dụng nhân sự lớn tuổi. Lý do thường được đưa ra là yêu cầu lương cao hơn và ranh giới công việc rõ ràng hơn của họ. Sự từng trải và thẳng thắn của các chuyên gia có kinh nghiệm đôi khi khiến các quản lý trẻ và đồng nghiệp trẻ tuổi cảm thấy e ngại.
Mục lục
Góc Nhìn Từ Các Chuyên Gian Kỳ Cựu
Một kỹ sư phần mềm với hơn 20 năm kinh nghiệm chia sẻ: “Là một kỹ sư được đánh giá cao trong lĩnh vực của mình, tôi nhận thấy sự từng trải của mình đôi khi bị coi là mối đe dọa với một số nhà quản lý. Bởi vì lời nói của tôi có trọng lượng và tôi có xu hướng ít xu nịnh hơn. Những kỹ sư trẻ tuổi không có được sự tự do này. Họ thường phải đồng ý bất chấp những băn khoăn của mình.”
Ngược lại, nhiều chuyên gia lớn tuổi khẳng định họ luôn sẵn lòng đào tạo và hỗ trợ thế hệ trẻ. “Tôi thích vai trò hướng dẫn và giúp đỡ người khác phát triển. Tôi nghĩ điều quan trọng là phải ủng hộ những người ít kinh nghiệm nhận được phần lớn sự ghi nhận và chú ý,” một kỹ sư khác bày tỏ.
Những Thách Thức Khi Xin Việc Ở Độ Tuổi Trung Niên
Nhiều người có kinh nghiệm chia sẻ chiến thuật “che giấu tuổi tác” khi đi xin việc. Họ không liệt kê những công việc đầu tiên trong sơ yếu lý lịch và không đề cập đến năm tốt nghiệp. Một kỹ sư thừa nhận: “Tôi chủ yếu tương tác với mọi người qua hình thức trực tuyến và không công khai tuổi của mình. Nhờ vậy, tôi chưa gặp phải vấn đề gì.”
Tuy nhiên, việc này vô tình trở thành bằng chứng cho thấy họ nghi ngờ về sự tồn tại của nạn phân biệt tuổi tác. Một người khác bình luận: “Chẳng phải việc bạn phải che giấu tuổi tác của mình là bằng chứng cho thấy bạn nghi ngờ về vấn đề này sao?”
Sự Khác Biệt Về Văn Hóa Làm Việc
Một kỹ sư 49 tuổi kể lại câu chuyện đáng suy ngẫm: “Có một đồng nghiệp từng nổi tiếng vì ăn mặc rất chỉn chu vào những năm 2000 – áo sơ mi, quần âu, giày tây. Gần đây gặp lại, anh ấy đã chuyển sang mặc quần jeans và áo phông. Khi tôi hỏi lý do, câu trả lời chỉ đơn giản: ‘Cố gắng giữ việc thôi.'”
Điều này phản ánh một thực tế: “Bạn cần phải trông giống như một người sẽ làm công việc đó. Bạn sẽ không thuê một người làm vườn với đôi tay mịn màng, giày sạch sẽ và không có vết bẩn dưới móng tay, phải không?”
Tại Sao Các Công Ty Ưa Chuộng Nhân Sự Trẻ?
Một số lý do chính được đưa ra:
- Nhân viên trẻ sẵn sàng làm việc linh hoạt hơn mà không đặt câu hỏi
- Khả năng thích ứng nhanh với công nghệ mới
- Chi phí nhân sự thấp hơn so với người có kinh nghiệm
- Sẵn sàng làm việc ngoài giờ và chịu áp lực cao
Xu Hướng Ngược Lại: Giá Trị Của Kinh Nghiệm
Không phải tất cả mọi người đều đồng ý với quan điểm trên. Một kỹ sư bày tỏ: “Tôi thà làm việc với các kỹ sư ‘già’ hơn là những ‘kỹ sư cao cấp’ 25-30 tuổi.” Lý do họ đưa ra:
- Công việc được thực hiện đúng cách ngay từ đầu
- Ít xảy ra sự cố phải xử lý
- Không cần phải trực ca (on-call) thường xuyên
- Cân bằng công việc – cuộc sống tốt hơn
- Cơ hội học hỏi và được hướng dẫn tuyệt vời
Giải Pháp Nào Cho Vấn Đề Này?
Một số gợi ý được đưa ra:
- Xóa bỏ các yêu cầu về năm tốt nghiệp trong hồ sơ
- Tập trung vào kỹ năng thay vì số năm kinh nghiệm
- Tạo môi trường làm việc đa dạng về độ tuổi
- Đánh giá cao giá trị mà kinh nghiệm mang lại
Dù vậy, nhiều người cho rằng đây là vấn đề khó có giải pháp triệt để. “Đây không chỉ là vấn đề của ngành công nghệ mà còn xuất hiện trong nhiều lĩnh vực khác,” một chuyên gia nhận định.
Cuối cùng, thông điệp dành cho các chuyên gia lớn tuổi là: “Hãy giữ cho kỹ năng của bạn luôn được cập nhật, cởi mở với cái mới và không ngừng hy vọng.”
