Trong khi SpaceX của Elon Musk đang thống trị không gian với hơn 8.000 vệ tinh Starlink, Trung Quốc vẫn đang loay hoay tìm cách bắt kịp. Dù đầu tư mạnh mẽ vào hai siêu chòm vệ tinh Qianfan và Guowang với kế hoạch phóng gần 27.000 vệ tinh, đến nay nước này mới chỉ đưa được khoảng 120 vệ tinh lên quỹ đạo thấp của Trái Đất.
Tham vọng không gian đang chệch hướng
Theo dữ liệu từ Celestrak và Space-Track.org, Trung Quốc đang thua xa SpaceX về số lượng vệ tinh hoạt động trong quỹ đạo thấp (LEO). Hai dự án vệ tinh lớn nhất của nước này mới triển khai được chưa đến 1% kế hoạch ban đầu.
Các vệ tinh LEO ở độ cao lên tới 1.200 dặm đang ngày càng trở nên quan trọng cho xe tự lái, chiến tranh drone và giám sát quân sự. Trung Quốc coi Starlink là mối đe dọa an ninh và đã đầu tư mạnh vào các chòm vệ tinh riêng.
Thách thức công nghệ cốt lõi
Một trong những nguyên nhân chính khiến Trung Quốc tụt hậu là chưa thể phát triển thành công tên lửa tái sử dụng – yếu tố then chốt giúp SpaceX giảm chi phí và tăng tốc độ phóng.
Trong khi Falcon 9 của SpaceX có thể tái sử dụng phần động cơ chính, các công ty Trung Quốc vẫn phụ thuộc vào tên lửa dùng một lần. Sự khác biệt này đã đẩy SpaceX vươn lên dẫn trước với khoảng 500 nhiệm vụ phóng thành công.
Những nỗ lực đáng chú ý nhưng chưa đủ
Trung Quốc đã thử nghiệm nhiều mẫu tên lửa trong dòng Trường Chinh, trong đó Trường Chinh 8 từng được kỳ vọng sẽ cạnh tranh với Falcon 9. Tuy nhiên, kế hoạch tái sử dụng đã bị hủy bỏ. Phiên bản cải tiến Trường Chinh 8R có thể là hy vọng trong tương lai.
Bên cạnh đó, hai mẫu tên lửa tư nhân là Zhuque-3 và Tianlong-3 cũng đang được phát triển, dù vẫn còn nhiều thách thức kỹ thuật.
Tác động địa chính trị
Các công ty vũ trụ Trung Quốc đang tích cực tìm kiếm khách hàng tại các nước lo ngại về sự phụ thuộc vào Starlink. Shanghai Spacesail Technologies tuyên bố đang đàm phán với 30 quốc gia về dịch vụ chòm vệ tinh Qianfan.
Việc lựa chọn nhà cung cấp vệ tinh internet đang trở thành vấn đề ngoại giao kinh tế quan trọng, phản ánh quan hệ giữa các quốc gia với Mỹ và Trung Quốc.
Áp lực thời gian
Theo quy định của Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU), các chòm vệ tinh phải phóng được 50% số vệ tinh trong vòng 5 năm sau khi được cấp tần số. Trung Quốc đang tụt hậu so với mục tiêu này, làm dấy lên lo ngại về khả năng phải cắt giảm quy mô dự án.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng chưa thể đánh giá thấp tiềm năng của Trung Quốc. Số vụ phóng thường tăng mạnh trong nửa cuối năm, và một bước đột phá công nghệ có thể thay đổi hoàn toàn cục diện cuộc đua không gian.
