Chào mừng các bạn quay trở lại với series “Lộ trình học Lập trình viên iOS 2025” của chúng tôi. Sau khi tìm hiểu về bức tranh tổng thể của nghề lập trình iOS, bước tiếp theo mà hầu hết các bạn mới bắt đầu đều băn khoăn là: “Tôi nên học ngôn ngữ nào đầu tiên: Swift hay Objective-C?”. Câu hỏi này không mới, nhưng trong bối cảnh hệ sinh thái Apple không ngừng phát triển, câu trả lời vào năm 2025 có những điểm nhấn quan trọng mà người mới cần nắm rõ.
Objective-C từng là “ông vua” không thể chối cãi trong thế giới phát triển ứng dụng Apple suốt hàng thập kỷ. Nó là ngôn ngữ đã xây dựng nên macOS và iOS như chúng ta biết ngày nay. Tuy nhiên, vào năm 2014, Apple đã giới thiệu Swift – một ngôn ngữ hiện đại, an toàn và được thiết kế để thay thế Objective-C trong tương lai. Kể từ đó, Swift đã có sự phát triển vượt bậc và trở thành ngôn ngữ chính được Apple thúc đẩy.
Vậy, đối với một người mới hoàn toàn bước chân vào lĩnh vực lập trình iOS vào năm 2025, ngôn ngữ nào sẽ là điểm khởi đầu tối ưu nhất? Chúng ta hãy cùng phân tích sâu hơn.
Mục lục
Objective-C: Di Sản Mạnh Mẽ Cần Được Tôn Trọng
Trước khi đi sâu vào Swift, điều quan trọng là phải hiểu Objective-C đến từ đâu và tại sao nó lại có vị trí vững chắc như vậy. Objective-C là một ngôn ngữ hướng đối tượng được xây dựng dựa trên C. Điều này mang lại cho nó sức mạnh của C (truy cập cấp thấp, hiệu năng) kết hợp với mô hình hướng đối tượng (tin nhắn – messaging). Hệ thống Cocoa và Cocoa Touch, nền tảng của phát triển ứng dụng macOS và iOS, được xây dựng chủ yếu bằng Objective-C.
Điểm mạnh của Objective-C:
- Ổn định và trưởng thành: Đã tồn tại rất lâu, được thử nghiệm và chứng minh qua thời gian.
- Tương thích ngược: Hàng ngàn thư viện, framework và dự án cũ vẫn đang sử dụng Objective-C.
- Interoperability: Khả năng tương tác mượt mà với C và C++.
Điểm yếu của Objective-C đối với người mới:
- Cú pháp verbose: Cú pháp theo kiểu tin nhắn
[receiver message]có thể lạ lẫm và dài dòng hơn so với các ngôn ngữ hiện đại. - Quản lý bộ nhớ (trước đây): Mặc dù ARC (Automatic Reference Counting) đã giúp ích rất nhiều, việc hiểu về con trỏ và quản lý bộ nhớ vẫn là một phần của ngôn ngữ này, có thể phức tạp với người mới.
- Ít tính năng hiện đại: Thiếu một số tính năng mà các ngôn ngữ mới hơn coi là tiêu chuẩn (ví dụ: kiểu dữ liệu an toàn hơn, xử lý lỗi rõ ràng hơn).
Ví dụ cú pháp Objective-C:
// Tạo một đối tượng String
NSString *greeting = @"Hello, world!";
// Gọi phương thức trên đối tượng
NSInteger length = [greeting length];
// In ra console
NSLog(@"The length of the string is: %ld", length);
Swift: Làn Gió Mới Hiện Đại và Hướng Tới Tương Lai
Swift được giới thiệu với mục tiêu khắc phục những điểm yếu của Objective-C và mang lại một ngôn ngữ hiện đại, an toàn, nhanh chóng và dễ đọc hơn. Apple đã đầu tư rất nhiều vào Swift, biến nó thành ngôn ngữ mặc định cho các API mới và các dự án mẫu.
Điểm mạnh của Swift:
- Cú pháp hiện đại và dễ đọc: Cú pháp giống với nhiều ngôn ngữ phổ biến khác (như Python, JavaScript), ngắn gọn và trực quan hơn.
- An toàn: Được thiết kế với sự an toàn làm trọng tâm. Các tính năng như Optionals giúp giảm thiểu lỗi liên quan đến
nil(null), hệ thống kiểu mạnh mẽ giúp bắt lỗi ngay từ lúc biên dịch. - Nhanh chóng: Được tối ưu hóa cho hiệu suất.
- Tính năng mạnh mẽ: Hỗ trợ closures, generics, type inference, protocol-oriented programming và nhiều khái niệm lập trình hiện đại khác.
- Playgrounds: Môi trường tương tác giúp thử nghiệm code nhanh chóng.
- Được Apple thúc đẩy: Là ngôn ngữ chính cho các công nghệ mới nhất của Apple như SwiftUI.
Điểm yếu của Swift (đã được cải thiện nhiều theo thời gian):
- Tính ổn định của ABI (Application Binary Interface): Đây từng là một vấn đề khiến các phiên bản Swift cũ khó tương thích với nhau, nhưng đã được cải thiện đáng kể từ Swift 5.
- Tốc độ biên dịch: Đôi khi có thể chậm hơn Objective-C trong các dự án lớn, mặc dù cũng đã được tối ưu hóa.
Ví dụ cú pháp Swift:
// Tạo một đối tượng String
let greeting = "Hello, world!"
// Lấy độ dài chuỗi (sử dụng property thay vì method)
let length = greeting.count
// In ra console
print("The length of the string is: \(length)")
So Sánh Swift và Objective-C Trên Các Khía Cạnh Quan Trọng
Để đưa ra quyết định tốt nhất cho điểm khởi đầu của bạn, hãy cùng đặt hai ngôn ngữ này lên bàn cân chi tiết hơn:
Cú pháp và Khả năng đọc
Như ví dụ trên, cú pháp Swift gọn gàng và quen thuộc hơn với nhiều lập trình viên đến từ các nền tảng khác. Objective-C với dấu ngoặc vuông và tên phương thức dài có thể khó làm quen ban đầu.
// Objective-C
[[MyObject alloc] initWithParam1:value1 param2:value2];
// Swift
MyObject(param1: value1, param2: value2)
Sự khác biệt này ảnh hưởng lớn đến tốc độ viết code và khả năng bảo trì. Swift giúp bạn viết nhiều logic hơn với ít dòng code hơn.
Độ an toàn
Đây là một trong những ưu điểm lớn nhất của Swift. Các tính năng như Optionals (? và !) yêu cầu lập trình viên phải xử lý tường minh các trường hợp giá trị có thể là nil, từ đó ngăn chặn các lỗi crash phổ biến do truy cập vào đối tượng nil mà Objective-C thường gặp phải. Hệ thống kiểu của Swift cũng chặt chẽ hơn, giúp bắt lỗi type mismatch ngay tại thời điểm biên dịch.
Hiệu năng
Cả hai ngôn ngữ đều cho hiệu năng rất tốt và thường có thể tương đương nhau trong nhiều trường hợp. Swift được thiết kế để nhanh chóng, và Apple không ngừng cải thiện trình biên dịch của nó để tận dụng tối đa phần cứng. Trong một số tác vụ tính toán chuyên sâu, Swift có thể vượt trội nhờ các tối ưu hóa biên dịch hiện đại.
Công cụ và Hệ sinh thái
Xcode, IDE chính của Apple, hỗ trợ cả hai ngôn ngữ rất tốt. Tuy nhiên, Swift được hưởng lợi từ các công cụ hiện đại hơn như Swift Playgrounds (giúp học và thử nghiệm code cực kỳ hiệu quả) và tích hợp sâu hơn với các công nghệ mới như SwiftUI.
Cộng đồng và Tài nguyên học tập
Swift có một cộng đồng rất lớn, năng động và không ngừng phát triển. Số lượng bài viết, tutorial, khóa học và câu trả lời trên Stack Overflow dành cho Swift đang tăng lên nhanh chóng, vượt xa Objective-C. Việc tìm kiếm sự giúp đỡ và tài nguyên học tập cho Swift vào năm 2025 sẽ dễ dàng hơn rất nhiều so với Objective-C.
Khả năng tương tác (Interoperability)
Một điểm tuyệt vời của hệ sinh thái Apple là khả năng Objective-C và Swift có thể tồn tại và gọi lẫn nhau trong cùng một dự án. Điều này cho phép các dự án cũ viết bằng Objective-C từng bước tích hợp các module mới viết bằng Swift, hoặc các dự án Swift mới có thể sử dụng các thư viện Objective-C cũ. Cơ chế này được gọi là Bridging Header (đối với Swift gọi Objective-C) và Generated Header (đối với Objective-C gọi Swift). Khả năng tương tác này đảm bảo rằng việc học Swift không có nghĩa là bạn hoàn toàn bị ngắt kết nối khỏi thế giới Objective-C hiện có.
Dưới đây là bảng tóm tắt so sánh:
| Tiêu chí | Objective-C | Swift |
|---|---|---|
| Cú pháp | Verbose, dựa trên C và Smalltalk-style messaging | Gọn gàng, hiện đại, dễ đọc (giống Python/JS) |
| Độ an toàn | Kém an toàn hơn (dễ bị lỗi nil, quản lý bộ nhớ thủ công trước đây) | An toàn hơn (Optionals, kiểm tra kiểu mạnh mẽ) |
| Hiệu năng | Tốt, trưởng thành | Tốt, được tối ưu hóa cho hiệu suất hiện đại |
| Học tập & Cộng đồng | Tài nguyên cũ nhiều, cộng đồng ít sôi động hơn | Tài nguyên mới dồi dào, cộng đồng lớn và năng động |
| Được Apple thúc đẩy | Chủ yếu cho bảo trì hệ thống cũ | Ngôn ngữ chính cho phát triển mới và các API hiện đại (SwiftUI) |
| Ứng dụng thực tế (2025) | Duy trì các dự án cũ, một số framework cấp thấp | Phát triển ứng dụng mới, các framework hiện đại, ngày càng phổ biến trong các dự án hiện có |
Objective-C: Vẫn Có Chỗ Đứng Trong Thế Giới Lập Trình iOS 2025?
Câu trả lời là Có. Mặc dù Swift là ngôn ngữ của tương lai và được Apple ưu tiên, Objective-C vẫn còn tồn tại và có vai trò nhất định. Hàng nghìn ứng dụng trên App Store vẫn đang chạy bằng Objective-C hoặc là sự kết hợp của cả hai. Các công ty có lịch sử phát triển ứng dụng lâu đời chắc chắn sẽ có codebase lớn bằng Objective-C. Do đó, nếu bạn làm việc tại những công ty này, việc hiểu và có khả năng đọc hiểu code Objective-C là một lợi thế, thậm chí là yêu cầu.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bạn phải bắt đầu với nó.
Tại Sao Swift Là Điểm Khởi Đầu Tốt Nhất Cho Người Mới Vào Năm 2025?
Dựa trên các phân tích trên, vào năm 2025, Swift rõ ràng là lựa chọn tốt nhất cho người mới bắt đầu học lập trình iOS vì những lý do sau:
- Là tương lai của phát triển ứng dụng Apple: Apple đang đặt cược lớn vào Swift. Các framework mới như SwiftUI được thiết kế dành riêng cho Swift. Học Swift là bạn đang đầu tư vào công nghệ sẽ thống trị hệ sinh thái Apple trong nhiều năm tới.
- Thị trường việc làm: Hầu hết các tin tuyển dụng lập trình viên iOS mới đều yêu cầu hoặc ưu tiên kinh nghiệm với Swift. Các dự án mới đều được bắt đầu bằng Swift.
- Dễ học hơn: Cú pháp hiện đại và an toàn của Swift giúp người mới tiếp cận dễ dàng hơn, giảm bớt gánh nặng về việc quản lý bộ nhớ phức tạp ban đầu (như Objective-C từng yêu cầu trước đây) và các lỗi liên quan đến
nil. Swift Playgrounds cũng là một công cụ học tập cực kỳ hiệu quả mà Objective-C không có. - Cộng đồng lớn và tài nguyên dồi dào: Việc học sẽ hiệu quả hơn khi bạn có thể dễ dàng tìm thấy các hướng dẫn, ví dụ, và sự giúp đỡ từ cộng đồng.
- An toàn hơn: Giúp bạn viết code ít lỗi hơn ngay từ đầu, đặc biệt là các lỗi runtime nguy hiểm liên quan đến
nil.
Nhưng Còn Objective-C Thì Sao? Tôi Có Nên Hoàn Toàn Bỏ Qua Nó?
Tuyệt đối không! Mặc dù bạn nên bắt đầu học với Swift, việc hoàn toàn bỏ qua Objective-C sẽ là một thiếu sót nếu bạn muốn trở thành một lập trình viên iOS toàn diện. Lý do là:
- Dự án kế thừa (Legacy Projects): Bạn gần như chắc chắn sẽ gặp phải các dự án cũ cần bảo trì hoặc nâng cấp. Việc đọc hiểu code Objective-C là kỹ năng cần thiết trong trường hợp này.
- Hiểu sâu hơn về nền tảng: Nhiều framework cấp thấp của Apple vẫn có giao diện Objective-C rõ ràng. Việc hiểu Objective-C giúp bạn hiểu cách các API này hoạt động ở mức độ cơ bản.
- Tương tác: Đôi khi, bạn sẽ cần sử dụng các thư viện chỉ viết bằng Objective-C hoặc làm việc trong các dự án hỗn hợp. Hiểu cách Objective-C và Swift tương tác là rất quan trọng.
Lời khuyên: Hãy bắt đầu hành trình của bạn với Swift. Thành thạo Swift trước. Sau khi đã có nền tảng vững chắc và bắt đầu làm việc với các dự án thực tế (đặc biệt là ở công ty), nếu gặp phải code Objective-C, hãy dành thời gian tìm hiểu về nó. Bạn không cần phải trở thành chuyên gia về Objective-C, nhưng khả năng đọc hiểu và debug code Objective-C là một kỹ năng đáng giá.
Lời Khuyên Thực Tiễn Cho Người Mới Bắt Đầu
Nếu bạn đang chuẩn bị học lập trình iOS vào năm 2025, đây là những bước được khuyến nghị:
- Bắt đầu ngay với Swift: Tìm một khóa học hoặc tài liệu uy tín dạy Swift cho người mới bắt đầu. Tập trung vào cú pháp, kiểu dữ liệu, cấu trúc điều khiển, hàm, lớp, structs, enums, protocols, và đặc biệt là Optionals.
- Học SwiftUI (hoặc UI Kit song song): Swift thường đi đôi với một framework UI. SwiftUI là framework UI hiện đại, khai báo (declarative) và được Apple khuyến khích sử dụng với Swift. UI Kit là framework truyền thống dựa trên Objective-C (nhưng có thể sử dụng tốt với Swift). Học SwiftUI sẽ giúp bạn xây dựng giao diện hiện đại nhanh chóng. Học UI Kit (dù chỉ những kiến thức cơ bản) sẽ giúp bạn hiểu cách các ứng dụng cũ hoạt động và tương tác với Objective-C codebase nếu cần. Với người mới, học SwiftUI trước thường dễ tiếp cận hơn.
- Thực hành, thực hành, thực hành: Viết code hàng ngày. Bắt đầu với những bài tập nhỏ, sau đó xây dựng các ứng dụng đơn giản.
- Đọc tài liệu chính thức của Apple: Tài liệu của Apple về Swift và các framework là nguồn tài nguyên tốt nhất.
- Tham gia cộng đồng: Hỏi đáp trên Stack Overflow, tham gia các diễn đàn, nhóm lập trình iOS.
- Tìm hiểu về Objective-C khi cần thiết: Khi bạn đủ tự tin với Swift và gặp phải tình huống yêu cầu làm việc với code Objective-C, đó là lúc thích hợp để dành thời gian tìm hiểu về nó.
Quyết Định Này Trên Lộ Trình Học Của Bạn
Việc chọn ngôn ngữ để bắt đầu là một cột mốc quan trọng trong Lộ trình học Lập trình viên iOS 2025 của bạn. Quyết định này sẽ định hình cách bạn tiếp cận các khái niệm ban đầu và tốc độ tiến bộ của bạn. Bắt đầu với Swift sẽ đặt bạn vào vị trí thuận lợi nhất để học các công nghệ mới nhất, tìm kiếm việc làm và xây dựng các ứng dụng hiện đại.
Kết Luận
Vào năm 2025, câu trả lời cho câu hỏi “Nên bắt đầu học Swift hay Objective-C?” là rất rõ ràng: hãy bắt đầu với Swift. Đây là ngôn ngữ hiện đại, an toàn, hiệu quả và được Apple cùng cộng đồng phát triển ứng dụng iOS toàn cầu ưu tiên. Nó sẽ mang lại cho bạn trải nghiệm học tập tốt hơn, dễ dàng tiếp cận các công nghệ mới và mở ra nhiều cơ hội việc làm hơn trong tương lai.
Mặc dù Objective-C vẫn còn vai trò của nó, đặc biệt là trong việc duy trì các hệ thống cũ, bạn hoàn toàn có thể để việc học ngôn ngữ này lại sau, khi bạn đã có nền tảng vững chắc với Swift và nhu cầu công việc thực tế đòi hỏi. Chúc các bạn học tốt và hẹn gặp lại trong các bài viết tiếp theo của series “Lộ trình học Lập trình viên iOS 2025“!
