Một nhóm nhà khoa học Anh đang thực hiện dự án táo bạo: xây dựng bộ gen người nhân tạo hoàn chỉnh. Được tài trợ bởi Wellcome Trust – tổ chức từ thiện y tế lớn nhất thế giới, dự án SynHG (Synthetic Human Genome) hứa hẹn cách mạng hóa y học nhưng cũng đặt ra những câu hỏi đạo đức phức tạp.
Mục lục
Bước Đột Phá Trong Công Nghệ Sinh Học
Với kinh phí ban đầu 11,7 triệu USD, giáo sư Jason Chin từ Đại học Oxford cùng các cộng sự sẽ phát triển công cụ và phương pháp tổng hợp gen người trong 5 năm tới. Mục tiêu đầu tiên là tạo ra nhiễm sắc thể nhân tạo hoàn chỉnh trong vòng 5-10 năm.
Khác với chỉnh sửa gen thông thường (chỉ thay đổi một số gen), tổng hợp gen cho phép thiết kế toàn bộ chuỗi DNA. Công nghệ này mở ra tiềm năng:
- Phát triển liệu pháp tế bào cá nhân hóa
- Tạo mô cấy kháng virus
- Giải mã “vùng tối” chiếm tới 98% bộ gen chưa được hiểu rõ
Thách Thức Kỹ Thuật Và Đạo Đức
Bộ gen người lớn gấp 700 lần E.coli – loài vi khuẩn mà nhóm nghiên cứu đã tổng hợp thành công trước đó. Julian Sale từ Phòng thí nghiệm Sinh học Phân tử MRC nhấn mạnh: “Bộ gen người không chỉ là chuỗi gen đơn thuần. Hiểu được cách thức hoạt động của toàn bộ hệ thống mới là thách thức thực sự.”
Song song với nghiên cứu khoa học, Wellcome Trust cũng tài trợ cho các nghiên cứu về khía cạnh đạo đức-xã hội dưới sự dẫn dắt của giáo sư Joy Zhang (Đại học Kent). Những lo ngại bao gồm:
- Nguy cơ tạo ra “người nhân tạo” hoặc vũ khí sinh học
- Vấn đề kiểm soát công nghệ chỉnh sửa gen
- Giới hạn đạo đức trong nghiên cứu sinh học tổng hợp
Tom Collins, quản lý nghiên cứu cấp cao tại Wellcome, khẳng định: “Công nghệ này chắc chắn sẽ phát triển. Chúng tôi đang nỗ lực thực hiện nó một cách có trách nhiệm nhất, đồng thời giải quyết thẳng thắn các vấn đề đạo đức.”
Triển Vọng Tương Lai
Dự án kế thừa di sản từ Dự án Bộ gen Người hoàn thành 25 năm trước, nhưng ở quy mô tham vọng hơn nhiều. Các chuyên gia dự đoán có thể mất hàng thập kỷ để hiện thực hóa mục tiêu cuối cùng.
Giáo sư Bill Earnshaw (Đại học Edinburgh) nhận định: “Công nghệ tạo ra sinh vật từ DNA người nhân tạo vẫn còn xa vời. Nhưng chúng ta cần chuẩn bị tâm thế cho những thay đổi lớn lao mà nghiên cứu này mang lại.”
Khi ranh giới giữa tự nhiên và nhân tạo ngày càng mờ nhạt, dự án SynHG không chỉ là bước tiến khoa học mà còn đặt ra những câu hỏi sâu sắc về bản chất con người và giới hạn của sự can thiệp sinh học.
