Playwright vs Cypress: Công Cụ E2E Nào Phù Hợp Nhất Với Ứng Dụng React Của Bạn? (React Roadmap)

Xin chào các bạn trên hành trình khám phá React!

Trong chuỗi bài viết React Roadmap của chúng ta, chúng ta đã đi qua rất nhiều kiến thức nền tảng quan trọng: từ React là gì, phân biệt Class và Functional Components, hiểu về JSX, quản lý Props và State, vòng đời Component, xử lý sự kiện, cho đến các kỹ thuật nâng cao như Hooks (useState, useEffect), Custom Hooks, useMemo/useCallback/useRef, useReducer, và các chiến lược quản lý state toàn cục với Context, Redux (Redux Toolkit), Recoil, Zustand, MobX. Chúng ta cũng đã tìm hiểu về React Router, gọi API, xử lý form và các thư viện unit/integration testing như Jest, React Testing Library, và Vitest.

Hôm nay, chúng ta sẽ lấn sân sang một khía cạnh cực kỳ quan trọng để đảm bảo chất lượng ứng dụng React của bạn: Kiểm thử End-to-End (E2E). Nếu bạn đã đọc bài viết Kiểm Thử End-to-End (E2E) Với Cypress Trong React, bạn đã biết E2E là gì và tầm quan trọng của nó. Nó mô phỏng hành vi của người dùng thật, kiểm tra toàn bộ luồng hoạt động của ứng dụng từ giao diện người dùng, qua các API, đến database và quay trở lại.

Trong thế giới kiểm thử E2E cho các ứng dụng web hiện đại, đặc biệt là Single Page Applications (SPAs) xây dựng bằng React, hai cái tên nổi bật nhất hiện nay là Cypress và Playwright. Cả hai đều cung cấp một bộ công cụ mạnh mẽ để viết các bài kiểm thử đáng tin cậy, nhưng chúng có những triết lý thiết kế và ưu nhược điểm khác nhau. Việc lựa chọn công cụ phù hợp có thể ảnh hưởng lớn đến hiệu quả và năng suất của quy trình phát triển và kiểm thử của bạn.

Bài viết này sẽ đi sâu so sánh Playwright và Cypress, tập trung vào các khía cạnh quan trọng khi áp dụng chúng cho các ứng dụng React. Chúng ta sẽ xem xét kiến trúc, khả năng hỗ trợ trình duyệt, hiệu suất, trải nghiệm developer, và các yếu tố khác để giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt.

Tại Sao E2E Testing Lại Quan Trọng Đối Với Ứng Dụng React?

React giúp chúng ta xây dựng giao diện người dùng phức tạp bằng cách kết hợp các Component nhỏ gọn. Tuy nhiên, khi các component tương tác với nhau, quản lý state (Props vs State, useState/useEffect, useReducer, Context, Redux, Recoil…), xử lý sự kiện (Xử Lý Sự Kiện), thay đổi giao diện dựa trên điều kiện (Conditional Rendering), gọi API (Axios/Fetch), hay điều hướng giữa các trang (React Router), khả năng phát sinh lỗi ở cấp độ tích hợp hoặc toàn hệ thống là rất cao.

Unit testing (Jest, Vitest) và integration testing (React Testing Library) là tuyệt vời để kiểm tra từng phần nhỏ hoặc sự kết hợp của một vài component. Tuy nhiên, chúng không thể đảm bảo rằng *toàn bộ* ứng dụng, khi chạy trong một trình duyệt thật và tương tác với backend thật, hoạt động đúng như mong đợi từ góc độ người dùng cuối.

Đó là lúc E2E testing phát huy sức mạnh. Nó giả lập một người dùng tương tác với ứng dụng của bạn qua giao diện, click chuột, gõ phím, kiểm tra nội dung hiển thị. Đối với một SPA như ứng dụng React, E2E testing đặc biệt quan trọng vì nó kiểm tra:

• Các luồng người dùng phức tạp (ví dụ: đăng nhập, thêm sản phẩm vào giỏ hàng, thanh toán).
• Tương tác giữa giao diện và API backend (REST/GraphQL).
• Khả năng hiển thị và tương tác trên các trình duyệt khác nhau.
• Tính ổn định khi ứng dụng thay đổi trạng thái (state) liên tục.
• Việc điều hướng (routing) hoạt động chính xác (React Router).

Vì vậy, việc áp dụng E2E testing là một bước không thể thiếu trong quá trình phát triển React chuyên nghiệp. Giờ chúng ta hãy xem hai công cụ hàng đầu làm điều đó.

Cypress – Công Cụ Thân Thiện Với Developer

Nếu bạn đã đọc bài Kiểm Thử E2E Với Cypress, bạn đã có cái nhìn sơ bộ về Cypress. Cypress nổi lên như một lựa chọn phổ biến cho E2E testing nhờ vào trải nghiệm developer vượt trội.

Điểm mạnh:

• Trải nghiệm Developer (DX): Cypress có giao diện người dùng (Test Runner GUI) tuyệt vời, cho phép bạn xem trực quan quá trình thực thi test, xem từng lệnh được chạy, chụp ảnh màn hình tại mỗi bước, xem logs console và network. Việc debug rất dễ dàng, bạn có thể sử dụng DevTools của trình duyệt như khi debug ứng dụng thông thường.
• Tốc độ và Độ tin cậy: Cypress chạy trực tiếp trong trình duyệt của bạn (trừ Electron mặc định), cùng vòng lặp sự kiện với ứng dụng. Điều này giúp nó đồng bộ tốt hơn với ứng dụng và giảm thiểu các vấn đề về “flaky tests” (test lúc chạy lúc không) do chờ đợi. Cypress cũng có cơ chế “auto-waiting” thông minh.
• API trực quan: API của Cypress rất dễ học và sử dụng, tập trung vào cách người dùng tương tác với ứng dụng (cy.click(), cy.type(), cy.get()…).
• Khả năng Mocking/Stubbing mạnh mẽ: Cypress cho phép bạn dễ dàng kiểm soát các yêu cầu mạng (API calls) bằng cách mock hoặc stub chúng. Điều này rất hữu ích khi kiểm thử các kịch bản phức tạp hoặc khi backend chưa sẵn sàng.
• Cộng đồng lớn: Cypress đã tồn tại khá lâu, có cộng đồng người dùng rộng lớn, tài liệu phong phú và nhiều plugin hỗ trợ.

Điểm yếu:

• Hỗ trợ trình duyệt hạn chế: Theo mặc định, Cypress chủ yếu hỗ trợ các trình duyệt dựa trên Chrome (Chrome, Edge, Electron) và một số phiên bản Firefox. Việc hỗ trợ Safari còn giới hạn.
• Kiến trúc: Chạy trong trình duyệt có nghĩa là Cypress không có quyền truy cập trực tiếp vào các tác vụ cấp hệ thống hoặc các tab/origin khác một cách dễ dàng. Các kịch bản kiểm thử liên quan đến nhiều tab trình duyệt hoặc tên miền khác nhau có thể khó thực hiện hoặc cần các giải pháp thay thế.
• Thiếu Built-in Parallelism (trong bản miễn phí): Để chạy test song song trên nhiều môi trường CI/CD nhằm giảm thời gian chạy, bạn thường cần sử dụng Cypress Dashboard (dịch vụ trả phí) hoặc các plugin của cộng đồng.
• Chỉ hỗ trợ JavaScript/TypeScript: Các bài test chỉ có thể viết bằng JS hoặc TS.

Playwright – Công Cụ Hiện Đại & Mạnh Mẽ

Playwright là một framework kiểm thử E2E mới hơn, được phát triển bởi Microsoft. Nó được thiết kế để khắc phục một số hạn chế của các framework cũ hơn (bao gồm cả Selenium và một số điểm yếu của Cypress).

Điểm mạnh:

• Hỗ trợ đa trình duyệt “thực sự”: Playwright có khả năng kiểm thử trên tất cả các trình duyệt hiện đại chính (Chromium, Firefox, WebKit – động cơ của Safari) trên nhiều hệ điều hành khác nhau (Windows, macOS, Linux). Đây là một lợi thế lớn nếu ứng dụng React của bạn cần đảm bảo hoạt động trên Safari.
• Kiến trúc Mạnh mẽ & Linh hoạt: Playwright chạy ngoài trình duyệt (out-of-process), giao tiếp với trình duyệt qua protocol debug. Điều này cho phép nó thực hiện các hành động mà framework chạy trong trình duyệt không làm được, như xử lý nhiều tab/windows, tương tác với iframes đa nguồn gốc (cross-origin iframes), hoặc truy cập các API mạng và hệ thống cấp thấp hơn.
• Parallel Execution Tích hợp: Playwright được xây dựng với khả năng chạy test song song ngay từ đầu, giúp giảm đáng kể thời gian chạy bộ test trên CI/CD mà không cần cấu hình phức tạp hay dịch vụ trả phí.
• Auto-waiting và Reliability cao: Playwright cũng có cơ chế auto-waiting rất hiệu quả, chờ đợi các element sẵn sàng trước khi thực hiện hành động. Nhiều người dùng đánh giá Playwright có độ tin cậy cao và ít bị “flaky” hơn trong các kịch bản phức tạp.
• API phong phú: API của Playwright rất đầy đủ, cho phép kiểm soát chi tiết trình duyệt và ngữ cảnh thực thi.
• Hỗ trợ đa ngôn ngữ: Ngoài JavaScript/TypeScript, Playwright còn hỗ trợ Python, Java, và .NET.
• Công cụ hỗ trợ phát triển: Playwright cung cấp Codegen (ghi lại hành động người dùng thành code test), Inspector (debug test từng bước với giao diện trực quan), và Trace Viewer (xem lại toàn bộ quá trình thực thi test với video, snapshot, logs).

Điểm yếu:

• Cộng đồng còn nhỏ hơn Cypress: Là công cụ mới hơn, cộng đồng và hệ sinh thái plugin của Playwright chưa lớn bằng Cypress.
• Trải nghiệm Debug GUI: Playwright có công cụ Inspector tốt, nhưng giao diện debug không trực quan và “sống động” như Cypress Test Runner GUI (không xem trực tiếp quá trình test chạy trong trình duyệt).
• Less Dev-centric philosophy: Playwright tập trung vào độ chính xác và khả năng kiểm soát đa trình duyệt, có thể API cảm giác ít “tự nhiên” hơn một chút so với API hướng về hành vi người dùng của Cypress (đôi khi cần hiểu sâu hơn về ngữ cảnh trình duyệt).

So Sánh Trực Quan

Đây là bảng tóm tắt một số điểm so sánh chính:

Ví Dụ Code Đơn Giản

Hãy xem một ví dụ đơn giản kiểm thử việc click vào một button trong một ứng dụng React và kiểm tra nội dung hiển thị thay đổi như thế nào.

Giả sử chúng ta có một component React đơn giản:

import React, { useState } from 'react';

function Counter() {
  const [count, setCount] = useState(0);

  const handleClick = () => {
    setCount(count + 1);
  };

  return (
    <div>
      <h1 data-testid="counter-value">Count: {count}</h1>
      <button onClick={handleClick} data-testid="increment-button">Increment</button>
    </div>
  );
}

export default Counter;

Lưu ý chúng ta sử dụng thuộc tính data-testid. Đây là một phương pháp hay được khuyến khích trong React Testing Library và cũng rất hữu ích cho E2E testing vì nó ít bị ảnh hưởng bởi thay đổi cấu trúc DOM hoặc CSS Class.

Test với Cypress

Cài đặt Cypress: npm install cypress --save-dev

File test (ví dụ: cypress/e2e/counter.cy.js):

describe('Counter Component E2E Test', () => {
  beforeEach(() => {
    // Giả sử ứng dụng chạy ở http://localhost:3000
    cy.visit('http://localhost:3000'); 
  });

  it('should increment the counter when the button is clicked', () => {
    // Tìm element dựa vào data-testid
    cy.get('[data-testid="counter-value"]').should('contain.text', 'Count: 0');

    // Tìm button và click
    cy.get('[data-testid="increment-button"]').click();

    // Kiểm tra lại giá trị sau khi click
    cy.get('[data-testid="counter-value"]').should('contain.text', 'Count: 1');

    // Click thêm lần nữa
    cy.get('[data-testid="increment-button"]').click();

    // Kiểm tra giá trị mới
    cy.get('[data-testid="counter-value"]').should('contain.text', 'Count: 2');
  });
});

Bạn chạy Cypress bằng lệnh npx cypress open để mở Test Runner GUI hoặc npx cypress run để chạy trên terminal/CI.

Test với Playwright

Cài đặt Playwright: npm install playwright --save-dev (lệnh này cũng tải về các trình duyệt cần thiết).

File test (ví dụ: tests/counter.spec.js):

const { test, expect } = require('@playwright/test');

test.describe('Counter Component E2E Test', () => {
  test.beforeEach(async ({ page }) => {
    // Giả sử ứng dụng chạy ở http://localhost:3000
    await page.goto('http://localhost:3000'); 
  });

  test('should increment the counter when the button is clicked', async ({ page }) => {
    // Tìm element dựa vào data-testid và kiểm tra nội dung
    await expect(page.locator('[data-testid="counter-value"]')).toContainText('Count: 0');

    // Tìm button và click
    await page.locator('[data-testid="increment-button"]').click();

    // Kiểm tra lại giá trị sau khi click
    await expect(page.locator('[data-testid="counter-value"]')).toContainText('Count: 1');

    // Click thêm lần nữa
    await page.locator('[data-testid="increment-button"]').click();

    // Kiểm tra giá trị mới
    await expect(page.locator('[data-testid="counter-value"]')).toContainText('Count: 2');
  });
});

Bạn chạy Playwright bằng lệnh npx playwright test. Bạn có thể thêm cờ --headed để xem trình duyệt chạy hoặc --debug để mở Inspector.

Qua hai ví dụ trên, bạn có thể thấy cú pháp của cả hai đều khá rõ ràng và dễ hiểu, đặc biệt khi sử dụng các selector dựa trên data-testid. Cả hai đều cho phép bạn tương tác với các element trên trang và kiểm tra trạng thái của chúng, điều cốt yếu khi test ứng dụng React SPA.

Vậy Đâu Là Lựa Chọn Cho Ứng Dụng React Của Bạn?

Không có câu trả lời duy nhất cho tất cả mọi người. Lựa chọn giữa Cypress và Playwright phụ thuộc vào nhu cầu cụ thể của dự án và ưu tiên của nhóm phát triển.

Chọn Cypress nếu:

• Bạn ưu tiên trải nghiệm developer, muốn một GUI trực quan để viết và debug test.
• Ứng dụng của bạn chủ yếu cần đảm bảo hoạt động trên Chrome, Edge.
• Bạn cần khả năng kiểm soát mạng (mocking/stubbing API) mạnh mẽ ngay trong môi trường test.
• Nhóm của bạn đã quen thuộc với Cypress hoặc đã có sẵn bộ test Cypress.
• Bạn có ngân sách cho Cypress Dashboard nếu cần chạy test song song hiệu quả trên CI/CD.
• Các kịch bản test của bạn không yêu cầu tương tác phức tạp với nhiều tab, nhiều nguồn gốc (cross-origin).

Chọn Playwright nếu:

• Bạn cần đảm bảo ứng dụng React của mình hoạt động chính xác trên nhiều trình duyệt hiện đại, bao gồm Safari (WebKit).
• Bạn muốn chạy test song song trên CI/CD một cách dễ dàng và hiệu quả mà không cần dịch vụ trả phí.
• Các kịch bản test của bạn phức tạp, liên quan đến nhiều tab/window, hoặc iframe đa nguồn gốc.
• Bạn đánh giá cao độ tin cậy và muốn giảm thiểu “flaky tests” trong các kịch bản khó.
• Bạn làm việc trong một môi trường có thể cần viết test bằng các ngôn ngữ khác ngoài JS/TS.
• Bạn không ngại một GUI debug kém trực quan hơn so với Cypress Test Runner.

Cả hai công cụ đều là lựa chọn xuất sắc cho việc kiểm thử các ứng dụng React hiện đại. React, với cách quản lý DOM và state hiệu quả, hoạt động rất tốt với cả hai framework này. Điểm khác biệt nằm ở kiến trúc nền tảng và bộ tính năng đi kèm, ảnh hưởng đến khả năng tương thích trình duyệt, hiệu suất chạy test trên CI và cách bạn debug.

Lời Kết

Kiểm thử E2E là lớp bảo vệ cuối cùng và quan trọng nhất để đảm bảo ứng dụng React của bạn hoạt động đúng như mong đợi của người dùng. Dù bạn chọn Cypress hay Playwright, việc đầu tư vào việc viết các bài test E2E chất lượng sẽ giúp bạn phát hiện lỗi sớm hơn, giảm thiểu rủi ro khi triển khai và tự tin hơn vào chất lượng sản phẩm của mình.

Hãy thử nghiệm cả hai công cụ với một phần nhỏ của dự án React của bạn để xem công cụ nào phù hợp nhất với quy trình làm việc và nhu cầu cụ thể của nhóm. Điều quan trọng là bắt đầu viết E2E test!

Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan và sâu sắc hơn về Cypress và Playwright khi áp dụng cho ứng dụng React. Chúng ta đã đi qua rất nhiều kiến thức trong lộ trình React này, từ những điều cơ bản nhất đến các khía cạnh nâng cao như testing. Hãy tiếp tục theo dõi các bài viết tiếp theo trong chuỗi để củng cố và mở rộng kiến thức về React nhé!

Hẹn gặp lại trong bài viết tiếp theo!